به گزارش سینماپرس، در شب های ماه مبارک رمضان، تلویزیون به سنت هر ساله ویژه برنامه های متنوعی را روانه آنتن کرد که یک گروه از این برنامه های مختص ویژه برنامه های افطار بود. امسال ۳ برنامه اصلی «دعوت» (شبکه یک)، «مکث» (شبکه دو) و «مثل ماه» (شبکه سه) به روی آنتن رفتند که طبق ۲ نظرسنجی صورت گرفته از سوی مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما، برنامه «دعوت» از بین برنامه های نام برده بالاترین رتبه را در جذب مخاطب از آن خود کرده بود.

از نکات قابل توجه این برنامه ۵ ساله این است که یک روحانی به نام حجت الاسلام محمد برمایی آن را اجرا می کند. موضوعی که خیلی ها در ابتدای امر آن را نه تنها عامل موفقیت بلکه عاملی برای ندیدن برنامه می دانستند و دلیلشان هم این بود که احتمالا وقتی قرار است یک روحانی پای کار بیاید، با یک برنامه سفارشی روبرو خواهیم بود که تنها به توصیه می پردازد.

اما در ادامه اداره خوب برنامه از سوی برمایی این تصورات را شکست و مخاطبان بسیاری به برنامه علاقه مند شدند.

پیشتازی «دعوت» در جذب مخاطب بهانه ای برای گفت و گو با «فضل الله شریعت پناهی» مدیر گروه اجتماعی شبکه یک سیما شد که متن آن را در ادامه می خوانید:

**آقای شریعت پناهی با توجه به اینکه برنامه «دعوت» توانسته طبق آمار مرکز تحقیقات صدا و سیما پرمخاطب‌ترین برنامه مناسبتی تلویزیون شناخته شده، مدیران شبکه یک سیما چقدر برای این برنامه پنج‌ساله برنامه‌ریزی و ریل گذاری داشته اند و این برنامه‌ریزی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟

-ببینید؛ سال گذشته ما برای برنامه دعوت تنها دو هفته پیش از ماه مبارک رمضان فرصت برای پیش‌تولید داشتیم اما خدا را شکر امسال فرصت بیشتری در اختیار برنامه «دعوت» قرار گرفت و این به نظرم موضوع مهمی بود که می توان گفت یکی از دلایل موفقیت برنامه است. از طرف دیگر موضوع برنامه سال گذشته ازدواج و آشنایی و پیش از آن بود اما امسال موضوع سخت‌تر و گسترده‌تر شد و به تحکیم بنیان خانواده می‌پردازد.

همچنین امسال در «دعوت» به دنبال این بودیم که سوژه‌های برنامه شبیه سال گذشته نباشد و ضمن اینکه نمونه‌های مشابه هم در دیگر شبکه‌های سیما نداشته باشد. ضمن اینکه معتقدم دلیل دیگر موفقیت برنامه، برنامه‌ریزی، تحقیق و پژوهش خوبی بود که پیش از پخش انجام شد و زمان داشتیم و توانستیم سوژه‌های خوبی در سطح کشور پیدا کنیم.

**شیوع کرونا برنامه ریزی های شما را دچار تغییر و تحول نکرد؟

-قطعا تاثیرگذار بود. البته به دلیل شرایطی که با شیوع کرونا به وجود آمد نتوانستیم برخی از خانواده‌ها که ساکن شهرهای دیگر بودند را به برنامه بیاوریم. بالاخره یکسری از سوژه ها متعلق به استان های دیگر ما بودند که قسمت نشد از حضورشان بهره مند شویم. همچنین تغییر دیگری که به دلیل شیوع کرونا در برنامه ایجاد شد، این بود که برنامه ریزی شده بود که ساختار برنامه به گونه‌ای باشد تا مردم هم در استودیو حضور داشته باشند، اما این هم به دلیل شرایط موجود امکان پذیر نشد.

قطعا اگر برنامه با آن ایده اصلی و اولیه روی آنتن می‌رفت خروجی بهتری داشت. نظرسنجی بعدی مرکز تحقیقات صداوسیما نیز اواخر ماه مبارک رمضان است و امیدواریم در آن مقطع هم شاهد رشد بیشتری در آمار جذب مخاطبان برنامه باشیم.

در نهایت به نظرم اگر هر برنامه‌ای، برنامه‌ریزی و طراحی خوبی داشته باشد، می‌تواند موفق شود. به طور کلی برنامه‌ریزی و نزدیک بودن تفکر گروه‌ برنامه‌ساز به هم در رشد برنامه دعوت موثر بود و توانست ما را به نتیجه دلخواه برساند.

**با توجه به اینکه اشاره کردید برنامه طبق برنامه ریزی های صورت گرفته دقیق روی آنتن نرفت و مجبور به ایجاد تغییراتی در طراحی آن شدید، فکر می کنید تا اینجای کار چقدر توانسته اید موفق عمل کنید؟

-من نسبت به سال گذشته از برنامه رضایت بیشتری دارم اما از طرفی هم توقع بیشتری دارم. یکی از دلایل آن هم این است که ما مدیران گروه اجتماعی شبکه یک سیما هیچ گاه به کم راضی نبوده و نیستیم و دوست داریم برنامه‌ها مدام با کیفیت‌تر از قبل تولید شوند. خدا را شکر گروه برنامه‌ساز برنامه دعوت هم توانستند با وجود مشکلاتی که در کشور وجود دارد کار را به خوبی جلو ببرند و موفق باشند. ما هم راضی هستیم. البته شاید می‌شد بهتر باشیم اما دستمان بسته بود و همان طور که گفتم مثلا می‌شد مهمانان بهتری بیایند که یا درگیر بیماری بودند و یا ترسیدند به تهران بیایند.

در نهایت امسال نقاط اوج بیشتری در مقایسه با سال گذشته داشتیم. سعی هم کردیم که نقاط ضعف و قدرت برنامه سال گذشته را بررسی کنیم و گروه هم تجربه خوبی در این زمینه داشت. در مجموع حس خوبی به برنامه امسال داریم.

**با توجه به اینکه برنامه دعوت ۵ سال است که به روی آنتن می رود، امکان دارد که همین برنامه را نظیر تجربه سایر شبکه ها، در سال آینده هم ادامه بدهید و دعوت روی آنتن برود؟

-واقعیت این است که ما نباید به تکرار بیافتیم و اگر برای سال بعد هم به ساختار جدید، خوب، متفاوت و در حقیقت فکر جدیدی در برنامه «دعوت» برسیم، قطعا برنامه ادامه‌دار خواهد بود. ضمن اینکه طی سال های اخیر بیشتر شبکه‌ها به روایت داستان و قصه‌گویی در برنامه‌ها رو آورده‌اند پس ما هم باید در این زمینه متفاوت عمل کنیم، خیلی دقیق روی ساختار برنامه سال آینده فکر کنیم و همچنین مقتضیات زمان را که مصادف با انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود را نیز در نظر بگیریم. تمام این‌ها مستلزم برنامه‌ریزی درست است و باید بعد از پایان «دعوت» برای سال آینده فکر و برنامه‌ریزی کنیم.

**خانواده مهم‌ترین نهاد اجتماعی است که از اهمیت بسیار بالایی هم برخوردار است. با توجه به اینکه موضوعات مهمی در این حوزه وجود دارد، این امکان هست که برنامه «دعوت» در طول سال ادامه پیدا کند، شاید با ساختاری متفاوت‌تر؟

-دو پیش‌فرض در این خصوص وجود دارد. اول اینکه اگر برنامه دعوت مدت زمان زیادی روی آنتن باشد، جذابیت خود را از دست می‌دهد. به این دلیل که ممکن است از لحاظ کار پژوهشی و سوژه‌یابی به روزمرگی بیافتیم و این موضوع به کار لطمه بزند. از طرفی دیگر زمانی که گروه سالی یک‌بار برنامه می‌سازد، تمام انرژی خود را برای آن یک‌بار می‌گذارد درست مانند کسی که برای المپیک آماده می‌شود. جذابیت این برنامه نیز در این است که یک ماه در سال روی آنتن می‌رود.

به نظر من برنامه دعوت باید برای ماه مبارک رمضان باشد و تنها در این زمان به روی آنتن برود. البته اگر گروه برنامه‌ای دیگر با ساختار، اسم و ایده متفاوتی برای طول سال برنامه تولید کند مشکلی به وجود نخواهد آمد اما محدودیت‌هایی از لحاظ کنداکتور وجود دارد که جا برای برنامه‌ای جدید نیست. به نظرم در مناسبت‌هایی مانند عید قربان تا عید غدیر، فرصت بیشتری وجود دارد و شاید دعوت بتواند با اسم دیگری روی آنتن بیاید. سال گذشته هم بحث بر این بود که شبکه یک سیما برنامه‌ای برای ازدواج داشته باشد اما فشردگی جدول پخش این اجازه را نمی‌دهد و تنها یک‌بار در  هفته فرصت پخش چنین برنامه‌ای وجود داشت که البته با پخش یک‌بار در هفته نمی‌تواند مخاطب چندانی جذب کند.

**یکی از گلایه هایی که نسبت به برنامه های نزدیک به ساعت افطار وجود دارد، فضای غم آلود و ناراحت کننده ای است که دارد و مخاطب بیشتر شاهد روایت هایی است که غم در آنها موج می زند. در برنامه دعوت چقدر تلاش شده تا برنامه به این سمت نرود؟

-این موضوع بسیار مهم است و توجه به امیدبخش بودن برنامه‌ها در شبکه یک سیما همواره وجود داشته است. برنامه‌های پیش از افطار مخاطب بیشتر و فضای معنوی‌تری دارند اما جای حزن‌انگیز بودن نیست و نباید با این مقوله اشتباه گرفته شود. ما در برنامه «دعوت» به دنبال خانواده‌هایی بودیم که قصه خوبی داشته باشند، فراز و فرودهای داستان که روایت می شود، هم شاهد غم باشیم و هم گاهی امید را ببینیم. اما تمام سختی‌ها را پشت سر گذاشته و اکنون خانواده‌ای موفق است.

در عین حال مخاطب هم با تماشای نمونه قابل لمسی از یک خانواده موفق امید به زندگی پیدا کند. این امیدبخشی در سال آینده هم هست اما متفاوت‌تر البته شاکله اصلی خانواده است و جنس مهمان‌ها هم حتما تغییر می‌کند.

شاید بهتر باشد که بگویم مبحث برنامه نیز تحکیم خانواده نخواهد بود و باید یک پله بالاتر برویم و شاید به تکریم خانواده پرداختیم یا کامل برنامه‌ را زیر و رو کردیم ولی در هر صورت حتما خانواده جزو اولویت‌های ما خواهد بود.

**در مسیر تولید برنامه دعوت، گروه اجتماعی شبکه یک سیما چقدر با تیم تحقیق و پژوهش برنامه و در حقیقت سوژه‌یابی‌ها و محتوا همراه بوده است؟

-در مورد تمام سوژه‌هایی که گروه تحقیق و پژوهش برنامه معرفی کرد، صحبت کردیم و در مواردی احساس کردیم که سوژه مرتبط با موضوع خانواده نیست و دوستان هم پذیرفتند. در مواردی هم من و مدیر شبکه عضوی از گروه پژوهش بودیم و حتی سوژه هم معرفی کردیم. اما اجباری نبود و دست گروه در انتخاب سوژه ها باز بود. باید با گروه برنامه‌ساز به این نتیجه می‌رسیدیم که سوژه از جنبه‌های مختلف مناسب برنامه هست یا خیر. در برنامه دخالت نمی‌کردم اما نظر می‌دادم که به‌طور مثال این سوژه مناسب برنامه نیست یا هست. به نظر می‌رسد هرچقدر جلوتر می‌رویم حساسیت‌های گروه‌ برنامه‌ساز و شبکه بیشتر می‌شود. امسال سوژه بد نداشتیم اما همیشه به دنبال چیزی بیشتر از اهدافمان هستیم.

**سال گذشته حضور حجت الاسلام محمد برمایی به عنوان مجری با نگرانی‌هایی همراه بود اما امسال برنامه در مسیر درست‌تری پیش می‌رود و به نظر می رسد آقای برمایی هم هدایت‌گری بهتری نسبت به سال گذشته دارد. آیا این نگرانی ها امسال هم وجود داشت؟

-بله. در حقیقت سال گذشته دل‌نگرانی وجود داشت که آیا یک روحانی می‌تواند مجری یک برنامه اجتماعی باشد؟ اما من اعتقاد داشتم که حضور او به عنوان مجری کمک زیادی به برنامه می‌کند. به این دلیل که محمد برمایی در حوزه ازدواج و خانواده کار کرده است و تخصص دارد. همچنین خط قرمزها را می‌شناسد و می‌داند چه سوالی مطرح کند. از طرفی من محمد برمایی به عنوان یک رسانه‌ای قبول دارم و او چند سال در تلویزیون فعالیت کرده و نبض مخاطب را می‌شناسد. برمایی می‌داند مخاطب امروزی تلویزیون چه انتظاری دارد و سعی کرده لحن عامیانه و جوان‌پسندتری داشته باشد که مردم احساس صمیمیت بکنند.

**اینکه برنامه باید بهتر باشد با تلاش و انتخاب گروه خوب امکان پذیر است اما شبکه چقدر مصر نگه‌داشتن یک برنامه روی آنتن است؟

-این به انتخاب شبکه بستگی دارد. زمانی شبکه تصمیم‌ می‌گیرد برنامه معارفی روی آنتن برود که در آن صورت مسئولیت برعهده گروه معارف است تا ما که گروه اجتماعی هستیم. یا تصمیم بر پخش برنامه اقتصادی باشد. اما در حوزه اجتماعی نام «دعوت» تبدیل به یک برند شده است. اگر ترمیمی در ساختار برنامه نداشته باشیم، به تکرار می‌افتیم. از طرفی نمی‌توانیم برنامه‌ای تفریحی باشیم و باید با حضور متخصصان رسانه و افراد آشنا به این حوزه به گفت و گو بنشیم و به ساختار درستی برسیم. در مجموع ما به دنبال حفظ برند «دعوت» هستیم.

**امسال شبکه یک از لحاظ برنامه و هم سریال رشد خوبی داشت. حفظ این جایگاه برای شما چقدر اهمیت دارد؟

-اول بودن برای ما اهمیت ندارد راه‌های اول شدن ساده است ما تلاش می‌کنیم بهترین کار را برای دست‌یابی به هدفمان انجام بدهیم و مخاطب هم راضی باشد. مردم به شادی و امیدبخشی نیاز دارند و ما به دنبال این هستیم که براساس اهداف بالادستی خودمان راهی را طی کنیم که هم به اهدافمان برسیم و هم مورد پسند مخاطب باشیم.

زمانی برنامه‌های مذهبی کم‌مخاطب‌ترین برنامه‌ها در تلویزیون بودند. یک بخشی از آن به دلیل ضعف برنامه‌سازان در این حوزه بود که تصور می‌کردند محدودیت‌های زیادی در برنامه‌های معارفی وجود دارد.

اما با آمدن «ماه عسل» تحول ایجاد شد و برنامه‌سازان  به این باور رسیدند که می‌توان مفاهیم معنوی و معارفی را در قالب‌های جدید بیان کرد. به طور مثال اگر محمد برمایی در ساختاری معارفی حاضر می‌شد به این اندازه مورد اقبال قرار نمی‌گرفت. باید بهترین مباحث را در بهترین ساختار بیان کرد.

گروه اجتماعی می‌تواند به موضوعات مختلف ورود کند. به نظر من ساختار و فرم بر محتوا ارجحیت دارد چرا که چیزی که در وهله اول برای مخاطب جذاب تر از ویژگی‌های بصری است و بعد مخاطب به سمت محتوا کشیده می‌شود. در گذشته کم‌تر به ساختار توجه می‌شد اما در سال‌های اخیر به این موضوع توجه شده است البته گاهی هم به تکرار می‌افتد و همه از یک ساختار جدید کپی‌برداری می‌کنند اما ساختارهای جدید زیاد است. تلاش می‌کنیم سال آینده برنامه «دعوت» با ساختاری جدید روی آنتن برود.

*فارس